Saxenda tip 2 diyabet ve obezite tedavisinde kullanılan ve vücutta GLP-1 etkisi yaparak tokluk hissi vermek suretiyle zayıflamayı kolaylaştıran bir zayıflama iğnesidir.
İlacın öne çıkan etkileri glikoz seviyelerine göre endojen insülin salgılanmasını uyarması, gastrik boşalmayı geciktirmesi ve prandiyal glukagon salgılanmasını baskılamasıdır.
Diğer bir çok zayıflama ilacına göre çok daha etkili olan Saxenda’nın bir takım zararları bulunmakta olup (Bkz. Saxenda zararları) bunlardan en endişe edileni pankreas iltihabı yani pankreattir.
Bir ilaç kullanıyorsanız mutlaka bunun bir takım zararlar veya yan etkileri olacaktır. Burada tartışılan konu ise ilacın zarar potansiyeli ve vereceği faydaya göre bunun değip değmeyeceğidir.
Saxenda ilacının pankreasa zarar verip vermediği ve ne derecede tahribat yaptığı ilaç üreticisi ve aynı ve benzer etken maddeleri deneylerinde kullanan farmakoloji şirketleri tarafından araştırılmaktadır.
Türkiye olarak biz bu araştırmaların epey dışındayız. Amerikan ilaç dairesi bir ilaca OK derse Sağlık Bakanlığımız da onaylıyor, FDA’nın zararlı gördüğünü bizler de onaylamıyoruz.
Kısacası FDA bizim yerimize bir takım çalışmalar yürütüyor, bizler sadece süreci takip ediyoruz.
Amerika’da sağlıkla ilgili davalar meşhur olduğu için ilaç üreticileri ilaçların yan etkileri ve zararları konusunda ince eleyip sık dokuyorlar, keza FDA da öyle.
Malumunuz üzere sigara içtim de kanser oldum diye insanlar sigara üreticilerini dava etmişlerdi. Biz de böyle bir şey yapsan evvela dilekçeyi okuyan savcı güler.
Saxenda kuvvetli bir zayıflama ilacı olmakla birlikte yan tesirleri ve organ tahribatı risklerini bünyesinde barındıran bir ilaç. Bu nedenle Amerika’da Saxenda aleyhine de davalar açılmıştır.
Bu davalar çoğunlukla Saxenda’nın pankreas kanseri yaptığı, tiroid nodülü veya kanseri yaptığı gibi sebeplerle açılmaktadır.
Saxenda tedavisi gördükten sonra pankreatit veya tiroid kanseri olan kişiler “zaten olan olmuş, acaba tazminat alır da sağlık masraflarımı ilaç firmasına ödetebilir miyim ?” mantığıyla “ben ölsem de kalanlara tazminat parası bırakırım” mantığıyla davalar açıp şanslarını denemektedirler.
Ancak dava açanlar genelde umduğunu bulamamaktadır. Çünkü Saxenda kullananlar pankreatit olabildiği gibi Saxenda kullanmayanlar da pankreatit veya tiroid sorunları yaşayabilmektedir.
“Ne malum bunların Saxenda’dan kaynaklandığı” diyerek savunma yapılmaktadır.
İşin gerçeği ise Saxenda hem pankreasa hem de tiroide zarar vermektedir. Fakat tam olarak tespit edilemeyecek husus bu zararın ne düzeyde olduğudur. Çünkü vücuda zarar vermeyen ilaç yoktur.
Aspirin ve Parol bile vücuda zarar vermektedir. Saxenda gibi etkili bir zayıflama ilacının vücuda hiçbir zarar vermemesini beklemek doğru olmaz.
Ayrıca FDA onaylı bir ilaca yerel mahkemenin müeyyide uygulaması pek olası değildir.
Ortada bir gerçek var, Saxenda pankreasa zarar veriyor ama ne kadar ir zarar veriyor, bu önemli.
Bazı bilimsel çalışmalara göre Saxenda kullanan kişilerde pankreatit meydana gelme riski 6 kat artıyormuş. 6 kat denilince epey büyük bir rakam gibi duruyor ama neyin altı katı ?
Pankreatit görülme sıklığı yüzbinde 5 ila yüzbinde 80 olarak öngörülüyor. Arada çok fark var gibi görülse de nihayetinde binde bir bile değil. Dolayısıyla bu risk 6 kat artsa da yine çok fazla değil.
Obezliğin kalp ve diğer organların ömrünü kısaltma ihtimali ise yüzde yüz. Zaten Saxenda sağlıklı insanlara reçete edilmiyor, obezlik riski bulunan kişiler ile şişmanlığından ötürü ilerleyen zamanda sağlık sorunları yaşaması kesin gözüyle bakılacak kişilere reçete ediliyor.
Yani eline kağıt kalemi alıp hesap yaptığınız zaman Saxenda kullanmanın riski, hastayı kendi haline bırakmaya göre daha az gibi görülüyor.
Öte yandan pankreas kanseri oldukça ölümcül bir sağlık sorunu olmakla birlikte pankeras iltihabı yani pankreatit tedavisi olan bir sağlık sorunu.
Dolayısıyla Saxenda’nın pankreasa zarar verdiğini kimse inkar edemez ama kilo verememek bazı hastalar için daha büyük sağlık riski olduğu için doktorlar hala reçete ediyor ve hala FDA bu ilacın onayını devam ettiriyor.
Saxenda kullanırken pankreas iltihabı riskini artıran bazı faktörler bulunmaktadır. Bunlarda en önemlisi alkoldür. Alkolün zararlı etkisi ile Saxenda birleşince pankreasın zarar görme ihtimali artmaktadır.
Pankreasa zarar veren diğer bir madde ise Metformindir. Metformin etken maddesi şeker ilaçlarında kullanılan yaygın etken maddelerden biridir. Hasta hem Metformin kullanıyor hem de Saxenda kullanıyorsa pankreas iltihabı riski artmaktadır.
Bilimsel araştırmalara göre daha evvelden safra kesesinde taş veya çamur şikayetleri olanların Saxenda kullandıklarında bu şikayetlerinin arttığı, pankreatit riskin arttığı görülmüştür.
Saxenda pankreasa neden zarar verir ?
Bu konuda öne çıkan iki faktör bulunmaktadır:
Birincisi Saxenda safra ve safra kesesi hareketliliğini azalttığı için safra kesesi taşı oluşturma riski doğurmakta, safra kesesi taşları ise pankreas iltihabını tetikleyebilmektedir.
İkincisi Saxenda pankreas bezlerini genişletmekte ve bu da pankreatit riskini artırmaktadır.
Pankreas iltihabı nasıl anlaşılır ?
Akut pankreatit, pankreasın hızlı bir şekilde iltihaplanmasıdır. Saxenda kullanan kişilerde kullanmayan kişilere göre daha yaygın görülüyor ama totale vurunca aşırı yaygın bir sağlık sorunu değildir.
Pankreas iltihabı karın ağrısı, mide bulantısı ve kusma şeklinde şikayetlere neden olmaktadır. Lipaz seviyelerinin yüksek olması pankreas iltihabı belirtisidir.
Kesin tanı koymak için bilgisayarlı görüntüleme tekniklerinden yararlanılmaktadır.
Pankreas iltihabı nasıl tedavi edilir ?
Enfeksiyonun tedavisi için antibiyotik tedavisi uygulanır. Mide salgılarının azaltılması için ağızdan beslenme kesilir ve hastaya serum verilir.
Eğer şiddetli bir vaka ise cerrahi yöntemlere başvurulabilir. Yani pankreasın iltihaplı kısmı kesilip alınır.
Pankreas iltihabı tekrarlayıcı olabilecek nitelikte bir rahatsızlıktır.
Öte yandan Saxenda’nın tek zararı pankreasa değil. (Bkz.Saxenda zararları) Bu ilacın karaciğer, böbrek, safra kesesi, tiroid bezi, kalp gibi organlara zararı dokunabilir.
Bu riskleri azaltmak için beslenmeye dikkat edilmeli ve beslenmede bazı yasaklara uyulmalıdır. Bkz. Aşağıdaki yazı.
İlgili yazı: Saxenda kullananlar ne yememeli ?
